Kalyāṇamitraparivarto nāma dvāviṃśatitamaḥ
Technical Details
XXII
kalyāṇamitraparivarto nāma dvāviṃśatitamaḥ|
atha khalvityādinā āsu khalu punarityataḥ prāk| prajñāpāramitaiveti prādhānyādavadhāraṇam| yathā ca saikā tayā sahitāḥ ṣaṭ| ata āha| sarvā eva cetyādi| kuta ityāha| ṣaḍevetyādi| tā eva niṣṭhāṃ gatāḥ śāstā yaḥ paramaṃ phalam| tataḥ pūrvānta eva mārgaḥ| āloko lokottaraṃ jñānaṃ pramuditāyāṃ sopi tā eva| ulkā prayatnavāhī mārgo vimalādibhūmiṣu ṣaṭsu sopi tā eva| avabhāso divasālokaḥ| sa cāyatnavāhī mārgo'calādiṣu bhūmiṣu sopi tā eva| ataśca tā eva trīṇi ratnāni| tasmāttā eva śaraṇaṃ yāvat dīpaḥ| padārthaḥ pūrvavat| tā eva mātā dhāraṇātpoṣaṇācca| tā eva pitā bijādhānāt| jñānāyeti darśanāya| bodhāyeti bhāvanāmārgāya| taktasya hetoriti kutaḥ prajñāpāramitaiva yathoktaguṇā netarā ityarthaḥ| atra hītyādinā parihāraḥ| traiyadhvikabuddhānāṃ ca sarvajñatā tatprasūtaivetyākhyātumāha| yepītyādi| nirjātā niṣpannā| antargatā iti yathāyogamantarbhūtāḥ| buddhajñānādipadāni pūrvameva vyākhyātāni| sarvabhūtānāṃ upakāribhūto bhavatīti sambandhaḥ| kadetyāha yadetyādi| iti kalyāṇamitrasevā navamaṃ liṅgam||
āsu khalvityādi subhūtirāhetyataḥ prāk| yasmāt iyameva praṇāyikā tasmāt aparapraṇeyatā ityādi| tasmādaparapraṇeyatā daśamaṃ liṅgam||
subhūtirāhetyādi| saṃkleśo vyavadānaṃ ca prajñāyata iti yāvat| asaṅgalakṣaṇetyanupalambhalakṣaṇā| sarvadharmasvalakṣaṇānāṃ tasyāmanupalambhāt| tathā rūpādayopi śūnyatvādviviktatvāt| yadityādinā codyaṃ na codyaṃ na hītyarthaḥ| udagraho nimittasya abhiniveśo vastutvena grāhaḥ| tadevamasaṅgalakṣaṇā bhagavatī dharmāśca| tathāpyasti saṃkleśo'sti vyavadānamityekādaśamaṃ liṅgam||
subhūtirāhetyādi sa cetpunarityataḥ prāk| anavamardanīya ityasaṃhāryaḥ| anenāpīti sarvadharmeṣvavivikteṣvityādinā anavamardanīyatvalābho dvādaśaṃ liṅgam|| ityuktāni liṅgāni||
vivṛddhirvaktavyā| ataḥ śāstram-
[127] jambūdvīpajaneyattābuddhapūjāśubhādikāḥ (kām)|
upamāṃ bahudhā kṛtvā vivṛddhiḥ ṣoḍaśātmikāṃ ||5-2||
ṣoḍaśaprakārā vivṛddhiruktā sūtre| kiṃ kṛtvā ? 'upamāṃ kṛtvā'| kīdṛśīm ? jambūdvīpe ye janāḥ sattvāsteṣāmiyattayā sūtroktena māhātmyena manuṣyabhāvacittotpādalakṣaṇena yā buddhapūjā tayā yacchubhaṃ puṇyaṃ tadādiryasyā upamāyāḥ, tām| ādiśabdaṃ (bdāt ?) labdhara (?)kāri(?)mahāmaṇiratnādiparigrahaḥ| buddhabhūmirbahubhiḥ prakārairuktā vināpyupamām||
tatrādyā sa cetpunarityādinā tadyathāpītyataḥ prāk| yāvajjīvamiti yāvadāyuḥ| taddānamiti yadbuddhebhyo sarvasattvebhyaḥ| manasikāraiḥ viharatīti vivṛddhisaṃgṛhītaiḥ| sthāpayitveti tyaktvā| tatteṣāṃ sthāpanaṃ kasya hetoḥ ? vadhyagatāniveti vadhyasthānagatānivā(va)| virāgayata ityaprāptavataḥ| itiprajñāpāramitāpratisaṃyuktairmanasikārai rātriṃdivānāṃ nayanāt prathamā vivṛddhiḥ||
tadyathāpītyādi na ca parihīyata iti yāvat| prajñāpāramiteti tāvadanveṣṭavyeti sambandhaḥ| kīdṛśena ? avirahitasarvajñatācittena| avirahitātpūrvaṃ manasikāraśabdaḥ kvacit paṭhyate| sā vānyā veti pustakabhedāt| prajñāpāramitāpratisaṃyuktairmanasikāraiḥ kṣaṇamapyavirahād dvitīyā vivṛddhiḥ||
subhūtirāhetyādi netatsthānaṃ vidyata iti yāvat anutpattikeṣu dharmeṣu kṣāntipratilambhādvyākaraṇalābha iti tṛtīyā||
subhūtirāhetyādyā parivartāntāt| vyākaraṇe'bhisambodhe ca nirmānatvāccaturthī||
kalyāṇamitrādiḥ parivarto kalyāṇamitraparivartaḥ||
āryāṣṭasāhasrikāyāḥ prajñāpāramitāyāḥ sāratamānāmni pañjikāyāṃ ratnākaraśāntiviracitāyāṃ dvāviṃśatitamaḥ parivartaḥ||